Programma 6 Sociaal Domein

Wat gebeurt er om ons heen?

Tot het programma Sociaal Domein behoren de taakvelden Samenkracht en burgerparticipatie, Toegang en eerstelijnsvoorzieningen, Inkomensregelingen, WSW en beschut werk, Arbeidsparticipatie, Wmo en Jeugdhulp.

Al het beleid in het sociaal domein toetsen we aan onze Visie Samenleven, vastgesteld in 2025.

Op het gebied van wetgeving worden meerdere landelijke maatregelen voorbereid of ingevoerd. Zo wordt de doordecentralisatie van beschermd wonen voorbereid, waarbij gemeenten zelf verantwoordelijk worden voor inwoners die deze voorziening nodig hebben. Net als de inkomensafhankelijke bijdrage binnen de Wmo is het wetsvoorstel controversieel verklaard. Het is niet duidelijk of en wanneer dit alsnog gaat komen. De Wet versterking regie volkshuisvesting is inmiddels gestart. Meer inwoners krijgen daarom recht op urgentie voor een woning. Verder zijn er wetsvoorstellen in voorbereiding voor een aanpak van meervoudige problematiek in het sociaal domein.

De Participatiewet in Balans is op 22 april 2025 aangenomen in de Tweede Kamer. Plenaire behandeling in de Eerste Kamer vindt plaats op 23 september 2025. De beoogde ingangsdatum is 1 januari 2026. Niet de regels, maar de menselijke maat staat centraal in het wetsvoorstel. Het kabinet wil hiermee concrete stappen zetten om de door uitkeringsgerechtigden en professionals ervaren hardheden in de Participatiewet weg te nemen. Het doel is de rechtszekerheid van uitkeringsgerechtigden te vergroten en professionals voldoende ruimte te geven om hen daarbij te helpen.

Naast wetgeving zijn er landelijke akkoorden in ontwikkeling, zoals het Aanvullend Zorg en Welzijnsakkoord (AZWA). Dit akkoord vervangt het huidige IZA en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Met dit akkoord komen structurele middelen naar gemeenten toe. Regionaal wordt de samenwerking op het gebied van beschermd wonen en maatschappelijke opvang met vijf jaar verlengd. Dit is in lijn met de verwachte decentralisatie. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan het plan Beschermd Thuis Hoeksche Waard 2025-2027, dat inzet op preventie en begeleiding om zwaardere wvoorzieningen te vermijden.

Binnen het Integraal Zorgakkoord (IZA) wordt in een pilotvorm geëxperimenteerd met het verlichten van de druk op de specialistische GGZ door vroegtijdig in te zetten op andere levensgebieden binnen het sociaal domein. Indien succesvol, betekent dit dat meer mensen tijdelijk ondersteuning vanuit het sociaal domein nodig hebben. In de regio Zuid-Holland Zuid wordt de beweging gemaakt naar meer lokale uitvoering van projecten, zoals de wijk-GGD. Dit vraagt om lokale keuzes en inzet.

De Transformatieagenda Wmo 2025-2030 is gericht op het beschikbaar, bereikbaar en betaalbaar houden van de Wmo. Er wordt gewerkt aan bewustwording bij inwoners en efficiëntere bedrijfsvoering.

Helpen door te doen

Gemeente Hoeksche Waard zet in 2026 een belangrijke stap in de transformatie van de jeugd- en wijkteams met de start van het programma Helpen door te doen. Dit vernieuwde programma brengt jeugd- en wijkteams samen in één zelfstandige organisatie, waarmee versnippering in de uitvoering van de Jeugdwet en WMO wordt tegengegaan. De nieuwe organisatie werkt vanuit het belang van inwoners, biedt zelf hulp, doet dat kostenbewust en betrekt waar nodig tijdelijk externe expertise en zorgt voor continuïteit in ondersteuning. Deze werkwijze sluit aan bij onze visie Samenleven, de landelijke Hervormingsagenda Jeugd en het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming, waarin wordt ingezet op één toegang, normaliseren, en het versterken van de lokale teams. Met deze integrale aanpak werkt gemeente Hoeksche Waard aan een toekomstbestendige, toegankelijke en samenhangende ondersteuning, waarin de juiste hulp op het juiste moment beschikbaar is voor diegenen die dat echt nodig hebben. Het uitgangspunt hierbij is dat ondersteuning zo lang als nodig, maar zo kort als mogelijk ingezet wordt en zich richt op het versterken van de eigen kracht.

Jeugdhulp

De hoeveelheid jeugdigen dat een beroep doet op jeugdhulp blijft stijgen. Waarbij de kosten voor de inzet van jeugdhulp sterker stijgen dan het aantal jeugdigen dat een beroep doet op jeugdhulp. Dat komt met name doordat het aantal kinderen dat complexe en intensieve zorg krijgt stijgt. Daarnaast is er sprake van hoge indexaties en landelijk overeengekomen afspraken waarmee verplicht wordt gewerkt. Dit vraagt om het maken van keuzes. Enerzijds werken we samen met onze maatschappelijke partners en inwoners aan een positief opgroei- en opvoedklimaat en het versterken dan de pedagogische basis. Anderzijds zetten we vanaf 2025 steviger in op Jeugdhulp naar voren (JNV) en wordt dit in 2026 verder uitgebreid. Door ambulante begeleiding te bieden door ons eigen jeugdteam, wordt sneller, laagdrempeliger en met minder administratieve lasten hulp geboden. De inzet van jeugdprofessionals bij huisartsen wordt vanaf 2025 ook verder uitgebreid, wat leidt tot betere vraagverheldering en minder verwijzingen naar specialistische zorg vanuit de huisartsen. Deze professionals bieden immers zelf hulp. De gemeenteraad heeft daarnaast ingestemd met een investering die er op gericht is groepsgericht zorgaanbod te behouden. Tot voor kort werd deze zorg bekostigd vanuit NPO middelen. Groepsgerichte zorg versterkt de pedagogische basis en gemeenschapszin.

In de tweede helft van 2025 stellen we een nieuwe verordening jeugdhulp vast. Die verordening is nodig om de uitvoering ruimte te bieden haar werk uit te voeren op een manier die past binnen de visie Samenleven. Zo bevat de nieuwe verordening jeugdhulp, die in de tweede helft van 2025 wordt vastgesteld, een scherpere afbakening van wat onder jeugdhulp valt. Hiermee wordt voorkomen dat normale opvoeduitdagingen onnodig leiden tot inzet van (gespecialiseerde) jeugdhulp. Voor situaties in het ‘grijze gebied’ tussen verschillende wetten (zoals WLZ en ZVW) wordt een tijdelijk overbruggingsbudget voorgesteld, zodat geen gezin tussen wal en schip raakt. Ook wordt ingezet op normalisering van jeugdhulpvervoer: ouders zijn in principe zelf verantwoordelijk, met ruimte voor maatwerk en een kilometervergoeding in uitzonderlijke gevallen.

Sociale Zaken

Op 17 december 2024 is het beleidsplan ‘Waard om mee te doen 2025 – 2028’ vastgesteld om inwoners te ondersteunen bij financiële zelfredzaamheid. Inmiddels zijn we volop aan de slag met de hierin opgenomen vier doelen en bijbehorende acties: 1. Het voorkomen dat inwoners in geldzorgen terechtkomen.2. Inwoners krijgen tijdig passende hulp.3. Alle kinderen gelijke kansen.4. Inwoners kunnen (blijven) participeren. We informeren bij de kadernota 2027 over de stand van zaken.

Daarnaast werken we aan de implementatie van de basisdienstverlening voor schulddienstverlening. Deze bestuurlijke afspraken zijn onderdeel van de ambitie van het kabinet om in 2030 het aantal mensen met schulden gehalveerd te hebben. Invoering van de basisdienstverlening moet zorgen voor een verdubbeling van het aantal mensen dat met hulp van de gemeente duurzaam schulden oplost.

We zetten actief in op extra uitstroom naar betaald werk omdat wij kansen zien daartoe. De inzet is om mensen met een uitkering (nog meer) aan te spreken en te ondersteunen en daarbij ook de samenwerking in de keten (in- en extern) verder te brengen. Daarnaast versterken we onze inzet op Social Return, wat kan leiden tot meer uitstroom.

We sturen op meer omzet bij het werkbedrijf door in te zetten op productieverhoging.

Wat willen we bereiken? Wat gaan we ervoor doen?

We blijven inzetten op maatschappelijke ontwikkeling op vier gebieden: het versterken van een sociaal verbonden Hoeksche Waard, het stimuleren van persoonlijke ontwikkeling en zelfredzaamheid van onze inwoners, het bieden van toegang en passende ondersteuning en we grijpen in bij crisissen en onveiligheid. We gaan bij al onze inspanningen uit van normaliseren (inclusie) en het vergroten van het zelf oplossend vermogen. Op deze manier proberen we de professionele ondersteuning en zorg, ook op langere termijn, toegankelijk en betaalbaar te houden.

Wat mag het kosten?

In onderstaande tabel zijn, per taakveld, de baten, de lasten, de onttrekkingen aan reserves evenals de stortingen in reserves weergegeven die betrekking hebben op dit programma.

(Bedragen x €1.000)

Verbonden partijen die bijdragen aan het realiseren van onze doelstellingen

GR Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid-Holland Zuid

De GR Dienst Gezondheid & Jeugd Zuid-Holland Zuid is een gemeenschappelijke regeling waarin de tien gemeenten in de regio Zuid-Holland Zuid samenwerken. De dienst behartigt de belangen van de deelnemers door sturing, ordening, integratie en, in voorkomende gevallen, door uitvoering in de taakvelden publieke gezondheid, onderwijs, jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning; meer in het bijzonder huiselijk geweld en kindermishandeling, zoals bedoeld in de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015.

Voor verdere toelichting hierop verwijzen wij u naar de paragraaf Verbonden Partijen in deze begroting.

Beleidsindicatoren

In onderstaande tabel zijn de, volgens het BBV, verplichte beleidsindicatoren opgenomen die betrekking hebben op dit programma.