Voorwoord

Voor u ligt de Programmabegroting 2025-2028. Deze geeft een inhoudelijk en financieel overzicht van de taken, plannen én ambities van de gemeente Hoeksche Waard. De begroting maakt een belangrijk deel uit van de planning- en controlcyclus van de gemeente en borduurt voort op de doelstellingen uit de programmabegroting 2024, het coalitieakkoord en het collegeprogramma 2022-2026.

Het beleid en de financiën van de gemeente Hoeksche Waard worden, net als bij andere gemeenten beïnvloed door constant veranderende maatschappelijke ontwikkelingen. Denk bijvoorbeeld aan de schaarste op de arbeidsmarkt waardoor projecten soms vertraging oplopen. Naast deze maatschappelijke en economische onzekerheden zijn het op financieel gebied ook onzekere tijden, zeker met het ravijnjaar in het verschiet. De komst van het nieuwe kabinet eerder dit jaar brengt verandering in de uitvoeringswerkelijkheid van onze gemeente met zich mee. Op grond van het hoofdlijnenakkoord van het Rijk zien wij, dat de voorziene financiële problemen van gemeenten minimaal worden opgelost. De VNG blijft druk op het Rijk uitoefenen om gemeenten voor vol aan te zien en niet slechts als doorgeefluik en pinautomaat.

Het mag duidelijk zijn dat wij te maken hebben met de nodige onzekerheden, (maatschappelijke) ontwikkelingen en Rijksopgaven die boven de markt hangen en op ons afkomen de komende jaren. De krapte op de arbeidsmarkt brengt een extra uitdaging met zich mee, immers zonder goede personele invulling kan het werk uiteraard niet (optimaal) worden uitgevoerd. Dat geldt voor onszelf, maar zeker ook voor onze partners. Blijven zoeken naar samenwerking met onze buurgemeenten en stakeholders in de regio is noodzakelijk. De positie van Hoekse Waard in de verschillende regio’s vraagt daarom om extra aandacht. Om regie te houden op de vele regionale ontwikkelingen, is een blik over de dijken noodzakelijk.

In het hoofdlijnenakkoord staat dat het kabinet achter de internationale en nationale doelen staat als het gaat om stikstof en natuur. Tegelijk is ook duidelijk dat het Nationale Programma Landelijke Gebied is gesneuveld hetgeen onrust brengt bij de provincie, de partners en de boeren. Het NLPG is onderdeel van de Nationale omgevingsvisie en zodoende onderdeel van de lokale omgevingsvisie.

Op het vlak van de publieke gezondheid staat in het akkoord dat preventie meer centraal komt te staan om daarmee de zorg voor de toekomst ook toegankelijk te houden. Er is nog niet uitgewerkt hoe dit zich verhoudt tot de decentrale taak van gemeenten via de Wet Publieke Gezondheid noch tot de opgenomen financiële maatregel om de intensivering in publieke gezondheid terug te draaien vanaf 2025 met uiteindelijk € 300 miljoen. Met het terugdraaien van de intensivering en subsidies in de publieke gezondheid, kunnen mogelijkheden van de gemeente om een bijdrage te leveren aan de publieke gezondheid onder druk komt te staan. Tegelijk is het goed nieuws dat het Integraal Zorg Akkoord wordt verbreed waarmee sociaal werk nu een volwaardig partner wordt in de transitie van zorg naar welzijn. Immers, werk maken van preventie en normalisering vraagt activiteiten gericht op het versterken en verbinden van mensen, groepen en gemeenschappen om vanuit gezamenlijkheid aan veerkracht te bouwen.

Het Rijk komt met een Impulsbudget en een ondersteuningsteam om beschutte banen verder te stimuleren en gemeenten te helpen om de lokale infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven toekomstbestendig in te richten. Hier liggen kansen voor onze gemeente. De aandacht voor de consequenties van de vergrijzing, die in onze gemeente jaren eerder komt dan elders in het land, ontbreekt echter in dit hoofdlijnenakkoord. Daarmee nemen wij onze verantwoordelijkheid voor voldoende ondersteuning en laagdrempelige zorg in de wijk en passende woonvoorzieningen niet minder serieus. Wij gaan door met onze dienstverlening en werken wij hard om de opgaven uit het Hoofdlijnenakkoord 'Samen doordacht doen', namelijk: levendige dorpen, inclusieve samenleving, duurzaam eiland en Hoeksche Waard in de omgeving, te realiseren.

Het traject van kwaliteitsverbetering van de organisatie draagt bij aan een verdere verbetering van de sturing en verantwoording vanaf 1 januari. Hiervoor is structureel versterking van de organisatie nodig, waarvoor eerder middelen zijn opgenomen in de Perspectiefnota 2025 / de voorliggende begroting.  Tegelijk wordt hard gewerkt aan het opstellen van de Toekomstvisie voor onze gemeente. Gemaakt in samenspel met alle betrokkenen, ligt er straks een visie die als kapstok voor alle beleid en posities geldt en daarmee duidelijkheid geeft voor inwoners, bedrijven, samenwerkingspartners en bestuurders.

De voorliggende programmabegroting 2025 toont een sluitende begroting voor 2025. Daarnaast beschikken wij als gemeente over een solide financiele positie, met een relatief grote algemene reserve. Ook zien wij gunstige financiele ratio's en kengetallen. Door ons relatief omvangrijke investeringsprogramma de komende jaren zal onze solvabiliteit naar verwachting wel enigszins dalen, maar blijft nog steeds binnen de toegestane normen. Belangrijkste aandachtspunt betreft het structurele begrotingstekort vanaf 2026 als gevolg van forse rijksbezuingingen op het gemeentefonds. Bij de besluitvorming over de Perspectiefnota 2025 is om die reden een aantal denklijnen ontwikkeld om hiermee, op termijn, via ombuigingsmaatregelen, het begrotingsevenwicht te herstellen. De eerste maatregelen dienen hierbij bij de perspectiefnota / programmabegroting 2026 geconcretiseerd te worden.

Wij kijken ernaar uit samen met de raad uitvoering te geven aan de ambities voor 2025!